Mỗi quốc gia sẽ có cách thu gom và xử lý rác thải khác nhau. Đây là các biện pháp thu gom rác thải và xử lý rác thải theo khoa học ở Việt Nam.

Biện pháp thu gom rác thải

Ở Việt Nam, hầu hết lượng rác thải đều được thu gom tập kết tại những bãi rác đã được quy hoạch. Đây là phương pháp thu gom rác thải truyền thống giúp tiêu hủy được lượng rác khổng lồ thải ra hằng ngày.

Nhân viên cơ quan môi trường sẽ đi thu gom rác bằng những chiếc xe chuyên dụng. Sau khi thu gom rác ở tất cả các điểm, rác sẽ được tập kết về các bãi rác được quy hoạch. Ở nước ta, có rất nhiều bãi chứa và xử lý rác thải. Đa phần, những bãi tập kết rác thải thường ở xa khu dân cư để không ảnh hưởng đến môi trường sống của con người.

Ngoài biện pháp thu gom rác đến các bãi rác được quy hoạch thì ngày nay cũng đã có khá nhiều nhà máy xử lý rác thải của các đơn vị, cơ quan môi trường, cơ quan xử lý chất thải, rác thải. Thay vì đưa rác sau thu gom về bãi rác thì sẽ đưa vào các kho chứa rác của các nhà máy. Sau khi tập kết xong sẽ tiến hành xử lý rác thải.

Các biện pháp xử lý rác thải khoa học ở Việt Nam

• Sử dụng lò đốt rác thải

Nếu lúc trước ưu tiên việc chôn lấp rác thải nhằm xử lý lượng lớn rác được thải ra hằng ngày thì ngày nay, Việt Nam đã sử dụng lò đốt để xử lý rác thải. Sử dụng lò đốt rác thải là một trong những công nghệ xử lý rác thải tiên tiến bậc nhất hiện nay. Các công ty môi trường, cơ quan xử lý chất thải thường sử dụng lò đốt công suất lớn có sử dụng năng lượng để xử lý rác.

• Sử dụng hóa chất

Ngoài ra, một trong những biện pháp xử lý rác thải khá khoa học nữa đó là sử dụng hóa chất. Các cơ quan môi trường thường sử dụng xử lý mùi hôi nước thải, hóa chất EM WAT – 1, chất khử mùi Clean Air để xử lý rác thải. Tuy nhiên, dù cách này khá khoa học nhưng có nhược điểm là các hóa chất có thể gây hại cho sức khỏe con người. Do đó, cách này cũng chưa triệt để hoàn toàn.

Nếu cần tư vấn về các biện pháp thu gom và xử lý rác thải theo khoa học, liên hệ ngay với công ty Môi trường Xanh VN để được giải đáp nhanh nhất.

“Theo thông tin của sở Tài Nguyên Môi Trường, hiện nay TP HCM cũng đang ưu tiên chuyển việc xử lý rác thải từ chôn lấp sang đốt. Mục tiêu đến năm 2020, giảm lượng rác được chôn lấp từ 76% xuống 50%, và đến năm 2025 chỉ còn 20% rác được chôn lấp.”

Vụ việc mùi hôi thối bốc ra từ bãi xử lý rác thải Đa Phước là một dấu hiệu cảnh tỉnh nước ta trong vấn đề xử lý rác thải. Chôn lấp là phương pháp xử lý rác thải kém hiệu quả nhất, khi so với các công nghệ và quy trình tiên tiến của Thuỵ Điển, Áo, Bỉ hoặc Nhật.

Chôn lấp rác thải không còn phù hợp

Mỗi ngày ở TP HCM có 8.900 tấn chất thải rắn sinh hoạt, 5.000 tấn trong số đó được chuyển đến Đa Phước để chôn lấp. Sau 11 năm hoạt động, Đa Phước đã chôn lấp 13 triệu tấn rác với độ cao 27m – hơn ½ lượng rác dự kiến (24 triệu tấn) của bãi rác.

Gần đây khi gió Tây Nam thổi mạnh, mùi hôi thối của bãi rác lan tới Phú Mỹ Hưng và những vùng lân cận, làm người dân không thể ở nổi. Đây đang là vấn đề khiến các chuyên gia và quản lý TP HCM đang đau đầu tìm cách giải quyết.

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, xử lý rác bằng cách chôn lấp không thể tránh khỏi việc bốc mùi.

Vì vậy, ngoài việc khắc phục mùi bằng các cách như tăng cường xịt các hóa chất, bố trí thời gian xử lý và thời gian tiếp nhận một cách hợp lý, không tập trung vào 1 thời điểm để giảm mùi hôi. Thì còn phải nhanh chóng tìm công nghệ xử lý rác thay thế.

Theo dòng lịch sử, chôn lấp là phương pháp xử lý rác thải rắn đầu tiên và cổ xưa nhất của loài người, được áp dụng từ năm 320 trước công nguyên. Tuy nhiên hiện nay, chôn lấp rác thải được coi là hạ sách, khi nó rất lạc hậu và kém hiệu hiệu quả.

Trên Thế Giới, rác thải cũng là một vấn đề gây nhiều phiền toái. Nhưng cũng có các Quốc gia hết sức thành công trong việc quản lý rác thải, điển hình là Thuỵ Điển, Áo, Bỉ và Nhật.

Thuỵ Điển – Quốc gia phải nhập khẩu rác để xử lý

Lượng rác thải cần phải chôn lấp ở Thuỵ Điện chỉ chiếm khoảng 1%. Còn lại, 47% được tái chế và 52% được đốt để sản xuất nhiệt và điện.

50% lượng điện năng tiêu thụ của Thuỵ Điển đến từ năng lượng tái tạo. Họ thiết lập mạng lưới đốt rác để thu lại nguồn điện, hoà vào mạng điện Quốc gia.

Để đáp ứng “nhu cầu về rác” rất lớn này, người dân Thuỵ Điển đã và đang thực hiện theo một quy trình phân loại rác rất khoa học, kể từ những năm 1970.

Tuy nhiên lượng rác trong nước vẫn không đủ, Thuỵ Điển còn phải nhập khẩu rác từ các nước khác. Trong năm 2015, họ đã nhập khẩu 1,5 triệu tấn rác, và dự đoán năm 2020 họ sẽ nhập khẩu 2,3 triệu tấn rác.

Đây là một chính sách thông minh, Thuỵ Điển không những tận dụng rất tốt “tài nguyên rác”, mà còn được các nước lân cận trả tiền để “sử dụng” rác hộ.

Áo – Quốc gia tái chế rác bằng công nghệ sinh học tân tiến

Áo là một Quốc gia nhỏ bé đã làm được những điều to lớn trong việc xử lý chất thải. Nổi bật nhất trong hệ thống xử lý rác thải của Áo là công nghệ sinh học để tái chế nhựa PET.

Trong khi cả Thế Giới đang phải bó tay vì rác thải nhựa – giải pháp tái chế PET hiện giờ là đốt chảy hoặc nghiền nhỏ, vốn có chất lượng sau tái chế rất kém. Một công ty ở Áo đã phát triển một giải pháp công nghệ cao, sử dụng enzim một loại nấm để tái chế nhựa PET. Dưới tác động của enzim, nhựa PET sẽ bị phân huỷ thành phân tử và sau đó có thể dễ dàng chuyển đổi lại thành nhựa chất lượng cao.

Cùng với nhiều công nghệ tiên tiến khác, Áo, Bỉ và Đức hiện đang là 3 Quốc gia tái chế rác hiệu quả nhất trên Thế Giới.

Bỉ – Quốc gia với hệ thống quản lý rác từ trước khi được thải ra

75% rác của Bỉ được tái sử dụng, tái chế hoặc ủ phân – con số cao nhất Thế Giới. Tài nguyên của họ dường như được tái sử dụng mãi mãi.

Họ có 2 quy trình quản lý rác thải cực kỳ tiên tiến: Ecolizer và Sự kiện xanh.

Ecolizer là hệ thống trên web để quản trị việc sản xuất, đảm bảo lượng rác thải thấp và sạch. Hệ thống tính toán quá trình sản xuất, vận chuyển, tiêu dùng, năng lượng và xử lý chất thải, giúp các nhà sản xuất có thể đánh giá được tác động môi trường mà sản phẩm của họ sẽ gây ra.

Từ đó đề xuất những cải tiến trong quy trình và trong khâu thiết kế sản phẩm, làm giảm hệ quả xấu tới môi trường.

Chỉ cần một thay đổi nhỏ trong thiết kế, ta có thể giảm lượng nguyên liệu và rác thải đáng kể. Ví dụ, khi cần xách 1 ly cafe mang đi, sử dụng một bao nilon chữ T sẽ tiết kiệm và bảo vệ môi trường gấp vài lần so với bao nilon thông thường. Và khi lượng ly cafe lên tới vài triệu, lượng nhựa cần để sản xuất và thải ra môi trường sẽ giảm cực kỳ lớn.

Sự kiện xanh cũng là một hệ thống quản lý trên web tương tự như Ecolizer, nhưng đối với những sự kiện. Hệ thống này giúp đánh giá lượng rác thải mà sự kiện có thể gây ra, những cách thức để giảm rác thải trong sự kiện, và thậm chí danh sách những nơi cho thuê dao kéo tái sử dụng.

Họ làm mọi thứ để giảm rác thải từ trong trứng nước.

Nhật – Quốc gia đốt rác thải hiệu quả nhất

So với các nước Châu Âu, Nhật Bản không phải là Quốc gia đi đầu về tái chế rác thải. Nhưng họ là Quốc gia đi đầu trong việc phân loại rác và xử lý rác hiệu quả.

Rác thải của Nhật được quản lý rất có chiều sâu. Bắt nguồn từ ý thức phân loại rác, và đổ rác đúng nơi của người dân. Cho đến việc đốt rác thải một cách triệt để bằng công nghệ CFB (Công nghệ đốt hóa lỏng tầng sôi).

Công nghệ này xử lý rác bằng cách vùi rác vào một lớp cát, sau đó sử dụng lưu lượng không khí trong quá trình nung lò, cùng một số hóa chất khác để tiêu hủy rác. Rác bên trong lò sẽ được đối lưu liên tục, và sẽ bị tiêu huỷ hết trong thời gian rất nhanh, kể cả những vật liệu cứng đầu nhất.

Không chỉ vậy, công nghệ này cũng giúp lượng khí thải như NO và NO2 giảm đi rất nhiều, cùng giá thành rẻ hơn những loại hình khác. Lượng nhiệt năng sau khi đốt cũng được sử dụng để sản xuất điện.

Không quá cầu kỳ, phức tạp và rất hiệu quả, nên hiện nay đã có nhiều nước trên thế giới nhập khẩu công nghệ này của Nhật Bản như: Trung Quốc, Thái Lan, và Singapore.

Kinh nghiệm nào cho chúng ta?

Trước tiên ta phải thấy rằng điểm chung của những Quốc gia xử lý rác thải hiệu quả là đến từ ý thức phân loại rác, và đổ rác đúng nơi quy định của người dân. Nếu không có ý thức này, mọi công nghệ xử lý rác là vô ích. Đa Phước từ lúc được xây dựng cũng có một quy trình để tái chế rác thải, nhưng không thể sử dụng được vì nguồn rác đầu vào không được phân loại.

Vệ công nghệ, để bắt chước theo các Quốc gia châu Âu thì có vẻ còn khá xa. Công nghệ đốt rác của Nhật Bản là phương pháp khả thi để theo đuổi nhất hiện giờ.

Theo thông tin của sở Tài Nguyên Môi Trường, hiện nay TP HCM cũng đang ưu tiên chuyển việc xử lý rác thải từ chôn lấp sang đốt. Mục tiêu đến năm 2020, giảm lượng rác được chôn lấp từ 76% xuống 50%, và đến năm 2025 chỉ còn 20% rác được chôn lấp. Tuy chưa chắc công nghệ nào sẽ được áp dụng, nhưng đây đã là một bước cải tiến lớn trong việc xử lý rác thải ở nước ta

(Nguồn https://doimoisangtao.vn/news/2018/7/7/nhng-cng-ngh-x-l-rc-thi-tin-tin-trn-th-gii)

Xem thêm video nhà máy đốt rác bằng Plasma đầu tiên tại Việt Nam

Ô nhiễm do rác thải nhựa đã trở thành một vấn đề gây nhức nhối toàn cầu. Bên cạnh việc gây ảnh hưởng đến môi trường sống, rác thải nhựa đã và đang đe dọa rất lớn đến hệ sinh thái bao gồm người và động thực vật

Rác thải nhựa được người dân xả tràn lan khắp nơi

Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam hiện nay

Việt Nam là một trong 5 quốc gia hàng đầu phải chịu trách nhiệm cho khoảng 13 triệu tấn rác nhựa được thải ra đại dương mỗi năm – đây là nhận định của ông Albert T. Lieberg, trưởng đại diện Tổ chức Liên Hiệp Quốc (FAO) ở Việt Nam. Ước tính riêng Việt Nam lượng rác thải nhựa đổ ra biển mỗi năm khoảng 0,28 – 0,73 triệu tấn/năm (chiếm gần 6% tổng lượng rác thải nhựa xả ra biển của thế giới). Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ từ rác thải nhựa, với con số “khổng lồ” 1,8 triệu tấn chất thải nhựa được tạo ra ở Việt Nam/năm và lượng nhựa tiêu thụ này còn tăng.

Trung bình mỗi phút trên thế giới có khoảng 1 triệu chai nhựa được bán ra, mỗi năm có khoảng 5000 tỷ túi nilon được tiêu thụ. Còn tại Việt Nam, bình quân mỗi hộ gia đình sử dụng khoảng 1kg túi nilon/tháng, riêng hai thành phố lớn là TP. Hà Nội và TP. HCM, trung bình mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa và nilon.

Một điều đáng lưu ý là việc phân loại, thu hồi và xử lý rác thải tại Việt Nam còn rất hạn chế. Lượng chất thải nhựa và túi nilon ở Việt Nam, chiếm khoảng 8-12% chất thải rắn sinh hoạt. Nhưng 10% số lượng chất thải nhựa và túi nilon không được tái sử dụng mà thải bỏ hoàn toàn ra ngoài môi trường. Lượng chất thải nhựa và túi nilon thải bỏ ở Việt Nam xấp xỉ khoảng 2,5 triệu tấn/năm. Đây là một “gánh nặng” cho môi trường, thậm chí có thể dẫn đến thảm họa “ô nhiễm trắng” mà các chuyên gia đã gọi.

Ngày nay, thế giới đang phải đối mặt với những vấn đề rất lớn do rác thải nhựa gây ra và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Do thói quen tiêu dùng nhanh, sử dụng các vật liệu, đồ dùng bằng nhựa lớn, mỗi năm Việt Nam thải ra môi trường hàng ngàn tấn rác thải nhựa. Điều này dẫn đến việc chúng ta đang phải đối mặt với những tác hại của rác thải nhựa lớn hơn bao giờ hết.

Ngay trong chính môi trường, rác thải nhựa cũng gây ra vô số những rắc rối như: Khó phân hủy, gây cản trở quá trình phát triển của cây cối, thực vật; rác thải nhựa lẫn trong thức ăn của các loài động vật dẫn đến tình trạng động vật bị chết hoặc bị thương do ăn nhầm; rác thải trôi nổi trên các bề mặt nước gây ra hiện tượng ô nhiễm nguồn nước, khiến các động vật dưới nước bị mắc phải (túi nilon, vòng nhựa, chai lọ…) và bị chết do ngạt khí…; rác thải nhựa khi chôn trong đất cũng khiến cho các vi sinh vật tốt trong đất bị chết và không thể sinh trưởng.

Mối đe dọa từ rác thải nhựa

Người dân cần nâng cao ý thức, xử lý, sử dụng rác thải nhựa đúng cách

Theo ghi nhận của chúng tôi tại các chợ, khu mua sắm ở Hà Tĩnh, các mặt hàng vẫn được đựng trong các sản phẩm nhựa sử dụng một lần như túi ni lông, ly nhựa, hộp nhựa… Đây là những sản phẩm được sử dụng nhiều vì giá thành rẻ và dễ mua.

Nếu mua với số lượng lớn, các loại đồ này chỉ có giá từ 200 – 500 đồng/cái. Cùng với đó, việc sử dụng các sản phẩm này đã trở thành thói quen tiêu dùng của nhiều người dân trong nhiều năm trở lại đây.

Không chỉ người mua mà người bán cũng dùng túi nilon, ly nhựa đựng đồ ăn uống cho khách. “Hiện giá nguyên liệu đầu vào ngày một tăng, muốn sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường nhưng rẻ là rất khó. Tôi cũng chỉ bán đồ ăn bình dân nên vật liệu đóng gói phải chọn loại rẻ để còn có lời”, một tiểu thương tại chợ Hà Tĩnh cho hay.

Hằng ngày đi chợ, chị Hà Thị Thanh ở TP Hà Tĩnh cũng như nhiều phụ nữ khác dùng rất nhiều túi nilon đựng thực phẩm, rau quả… Bất cứ thứ gì cũng cho vào túi bóng treo lủng liểng ở móc xe mang về nhà vì nó tiện. Đã từng được nghe đến tác hại của túi nilon và các sản phẩm nhựa dùng một lần như ống hút, cốc nhựa, hộp xốp, nước đóng chai nhựa… khi thải ra môi trường là khó phân hủy, chứ chị Thanh chưa biết những đồ dùng này chủ yếu được tái chế từ sản phẩm nhựa đã qua sử dụng.

Khi đựng thực phẩm, hóa chất có trong đó sẽ thôi nhiễm vào thức ăn, tích tụ vào cơ thể lâu ngày có thể gây ung thư và nhiều hệ luỵ khác cho sức khoẻ. Chỉ đến khi được nghe đài báo tuyên truyền chị mới vỡ lẽ. Chị cho biết: “Đúng là tiện nhưng không hề lợi. Dùng đồ nhựa, túi nilon vô tội vạ như vậy quả là tác hại”.

Hiện nay, với những các sản phẩm như cốc, dĩa, thìa, hộp xốp, túi ni lông… không khó để bắt gặp ở quán nước, quán cơm bình dân hoặc có thể tự mua trong các cửa hàng tiện lợi, siêu thị, chợ với giá rất rẻ. Hàng chục nghìn hộp nhựa sử dụng một lần đựng đồ ăn, thức uống được tiêu thụ mỗi ngày đồng nghĩa với lượng nhựa khó phân hủy bị vứt ra ngoài môi trường.

Chúng ta nên biết, chỉ một chiếc túi nilon nhỏ nhưng phải mất ít nhất 100 năm mới có thể phân hủy, một chiếc chai nhựa dù nhỏ cũng cần ít nhất gần 200 năm mới phân hủy được.

Các chất thải nhựa và túi nilon khó phân hủy được tái chế với tỷ lệ rất thấp, phần lớn là chôn, lấp, đốt hoặc hiên ngang nằm chờ trên những bãi rác. Một phần được thả trôi ra biển, ra đại dương, giết chết hàng nghìn loài cá và sinh vật biển. Những cái chết thương tâm của những loài sinh vật biển khi nuốt phải chai, lọ, vật dụng bằng nhựa. Hay những chiếc túi nilon giống như chiếc lưới tử thần không lối thoát, đã cướp đi sinh mạng của rất nhiều loài sinh vật hiện nay.

Những chất thải nhựa, túi nilon còn lại “nằm chờ” ở những bãi rác, gây ô nhiễm môi trường. Các hoạt động chôn lấp, đốt không thể giúp phân hủy chúng mà còn gây ra các khí thải độc ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Việc chôn lấp, gây ô nhiễm nguồn nước, làm chết các loài vi sinh vật có lợi dưới lòng đất, các hoạt động nuôi trồng trên vùng đất đầy rác thải cũng cho hiệu quả kinh tế kém, và chính điều này đã phần nào hủy diệt môi trường sống và môi trường tự nhiên của chúng ta.

Đánh giá về mối nguy hại của rác thải nhựa hiện nay, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cũng cho biết, hiện các sản phẩm túi nilon và các bao bì bằng nhựa đã trở thành vật dụng rất phổ biến trong cuộc sống thường ngày, gắn với thói quen sử dụng trong cuộc sống của đa số người dân. Với ưu điểm bền, chắc, tiện dụng và giá thành thấp, túi nilon và chai nhựa được sử dụng phổ biến và hầu như có mặt ở mọi nơi, từ cửa hàng nhỏ lẻ đến các siêu thị và những trung tâm thương mại lớn. Do vậy, một lượng rất lớn túi nilon và bao bì bằng nhựa được sử dụng và sau đó thải ra môi trường hàng ngày, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và hệ sinh thái nếu không được quản lý phù hợp.

Để quản lý tốt hơn vấn đề chất thải nhựa và túi nilon, từ  năm 2018, Bộ TN&MT đã phát động phong trào Chống rác thải nhựa và được cộng đồng hưởng ứng, quan tâm, đồng thuận cao. Đặc biệt, các, Bộ, ngành và địa phương, toàn xã hội đã cùng chung tay tham gia phong trào, góp phần nâng cao nhận thức của người dân, của xã hội về tiêu dùng và quản lý chất thải nhựa phát sinh cũng như thúc đẩy các biện pháp thiết thực nhằm giảm thiểu phát sinh về thu gom, xử lý chất thải nhựa một cách hiệu quả.

Xử lý rác thải nhựa đúng cách

Các sản phẩm làm từ nhựa có đặc tính là bền, tiện dụng và rất rẻ. Vì thế việc loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm nhựa ra khỏi cuộc sống là điều không thể thực hiện được. Chính vì vậy mỗi người dân cần phải có phương án xử lý rác thải nhựa đúng cách, làm sao không ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe của chính bản thân.

Các hộ gia đình nên hạn chế đốt rác thải hay chôn thấp mà hãy phân loại và thu gom và chuyển cho đơn vị xử lý. Bởi vì trong chất thải nhựa có một hàm lượng lớn carbon và hidro, khi đốt sẽ tạo ra những chất độc nguy hiểm cho con người. Có thể gây ra bệnh: giảm khả năng miễn dịch, rối loạn chức năng tiêu hóa và thậm chí là ung thư. Ngoài ra, những hợp chất hữu cơ bay hơi như VOCs, dioxin, furan có trong quá trình đốt rác thải nhựa cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng không khí. Về lâu dài sẽ có khả năng gây ảnh hưởng tới tầng ozone.

Chúng ta nên tái chế và sử dụng lại những đồ nhựa trong cuộc sống hàng ngày như làm những lọ hoa để bàn, đồ chơi trẻ em,… để góp phần giảm lượng rác thải nhựa.

Xử lý rác thải nhựa đúng cách là ưu tiên hàng đầu hiện nay để góp phần bảo vệ môi trường. Vì thế mỗi người hãy chung tay, thay đổi từ hôm nay để có một môi trường trong lành và cuộc sống tốt đẹp hơn!

Hiện tại, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang tập trung chỉ đạo thực hiện Đề án Xây dựng trung tâm quốc tế về rác thải nhựa đại dương; xây dựng Đề án “Tăng cường quản lý rác thải nhựa ở Việt Nam” để tăng cường năng lực quản lý chất thải nhựa. Đồng thời, tiếp tục phối hợp với các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, nhất là các địa phương có biển, để triển khai đồng bộ các giải pháp bảo vệ môi trường biển.

Nguyễn Sơn – Minh Thùy